küçük terim

[Alm. Unterterm ] [Fr. prémisse mineure; petit terme ] [İng. minor term ] [Es. T. hadd-i asgar ; küçük had  ]

İki öncül ve bir sonuç önermesinden oluşan bir kategorik tasımda “küçük öncül” olarak da bilinen öncülde ve sonuç önermesinde bulunan, başka bir deyişle, bir tasımda sonuç önermesinin öznesi konumunda bulunan terim. Örneğin:

Bütün insanlar ölümlüdür.        

Sokrates insandır.

O halde Sokrates ölümlüdür.

kıyasında geçen “Sokrates” terimi, küçük terimdir. Küçük terim, kıyasın en önemli üç temel unsurundan biridir. Büyük terim, küçük terim ve orta terimden oluşan öncül önermeler arasında bir bağlantı kurarak ulaşılan sonuç önermesi ile kıyas formu elde edilir. Küçük terim, büyük terim ve orta terim sırasıyla S, P ve M harfleri ile sembolleştirilir. M orta teriminin her iki öncül önermede geçmesi sayesinde öncül önermeler arasında bir ortaklık kurulur ve küçük terim büyük terime bağlanır. Böylece öncüllerde bir arada olmayan, eş deyişle farklı önermelerde dile getirilen büyük ve küçük terim, sonuç önermesini oluştururlar.

KAYNAKÇA

Grünberg, Teo & Onart, Adnan. Mantık Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1976.

Ural, Şafak. Temel Mantık, İstanbul: Çantay Yayınları, 2017, 4. Baskı.

Yazar : İbrahim H. ÇETRES (Mardin Artuklu Üniversitesi)