Demokritos

[Alm. Demokrit ] [Fr. Démocrite ] [İng. Democritus ][Lat. Democritus ]

Yaklaşık olarak M.Ö. 460-370 yılları arasında yaşayan ve Sokrates öncesi doğa felsefesinde, atomcu okulun Leukippos’la birlikte kurucusu olan Antik Yunan filozofu.

Varolan herşeyi sonsuz sayıdaatoma ayırmış olan Demokritos’a göre, atomlar sıra ile birleşerek ve ayrılarak bireysel varlıkların meydana gelmesine ya da yok olmasına neden olurlar. Sonsuz sayıdaki bu atomlarmaddenin bölünemez parçacıklarına karşılık gelmektedir. Atomlar, kimyasal nitelik bakımından birbirlerinin aynıları olup, onların aralarında yalnızca şekil ve büyüklük bakımından fark vardır. Atomlar, Demokritos’a göre, hareketlerini kendilerinin dışındaki bir güçten değil de, kendi özelrinden alırlar. Atomları harekete geçiren kuvvet, atomlara zorunlulukla etki yapar. Bundan dolayı, evrende bir amaç ya da rastlantı yoktur.

Demokritos’a göre, varolan her şeyin temelinde, atomlardan başka bir ilke daha vardır: Boşluk. Çünkü, hareketin varolduğunu söylemek, boşluğun varlığını kabul etmeyi gerektirir.  Boşluk içinde sürekli hareket, atomları bir kasırga halinde sürükler. Bu ise, onların büyüklük ve şekillerine göre birleşmeleri sonucunu doğurur, zira kimyasal bakımdan birbirlerinin aynı olan atomlar, birbirlerini ne çeker ne de iterler.

Doğal olarak yukarıdan aşağıya doğru düşen atomlar, mekanın en altında toplanırlar; buna karşın, en ince atomlar havayı oluştururlar. Yüzeyleri düzgün olmayan, sarp, iğneli ve çengelli atomlar vardır. Bu sonunu türden atomlar da birbirlerine takılarak, ekşi ve acı cisimleri meydana getirirler. Buna karşın, düz yüzeyli atomlar, duyulara hoş bir biçimde etki yapan cisimleri oluştururlar.

KAYNAKÇA

Kranz, Walter. “Atomculuğun Doğuşu” Felsefe Arkivi 1, no. 1 (1945).

Yazar : Yücel YÜKSEL(İstanbul Ü.);Hande KUMBASAR(Doktora.Öğr.)