aksiyom

 [İng. axiom ] [Alm. Grundsatz, Axiom ] [Fr.  axiome ] [Tr. Alt. belit, koyut, postula] [Yun. aksiōma / ἀξίωμα ] [Es. T. mütearife ]

//İsim hali aksiyom olan terim, sistemleri nitelemek için kullanıldığında “aksiyomatik” biçimini alır. Aksiyomatik her sistemin veya dizgenin kendine özgü aksiyomlarıdır. İlgili aksiyomlar, kurucusu oldukları sistemde veya dizgede tutarlılığın ve geçerliliğin koşullarını sağlarlar.

1. Matematik gibi kanıtlama gerektiren sistemlerde kanıtlanması gerekmeyen, baştan varsayılan ilke. İlksav.

2. Herhangi bir aksiyomatik sistemde, sistemin genel ilkelerinin türetildiği ve aynı zamanda dayandırıldığı başlangıç noktası.

3. Bir akıl yürütmeyi açıklarken kanıtlamayı gerektirmeyecek biçimde sunulmuş ilke.

4. Doğruluğu kanıtlanmaya gerek duyulmayacak kadar apaçık olan, böylece başka ilkelerin ve yargıların kanıtlanmasına yarayan temel önerme.

5. (Mantık) Bir düşünceyi ifade eden herhangi bir akıl yürütmenin geçerliliğini kanıtlamada dayanak noktası, eş deyişle referans noktaları olarak iş görmeleri, dolayısıyla gerekçelendirmenin dayandırıldığı zemin olmaları nedeniyle esas teşkil ederler.

KAYNAKÇA

Grünberg, Teo & Onart, Adnan. Mantık Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1976.

Yazar : İbrahim H. ÇETRES (Mardin Artuklu Ü.);Halise AVŞAR(Dokt